ایرودینامیک

دینامیک پرواز :

محورهای سه‌گانه

 

 

چرخش حول محور طولی یا غلت زدن

 

 

چرخش حول محور عرضی یا گشتاور

 

 

چرخش حول محور عمودی یا گردش

 

برای تحلیل حرکات یک هواگرد (نظیر یک هواپیما) در سه بعد، سه محور قراردادی نسبت به وضعیت هواگرد توصیف می‌شوند و حرکات به صورت چرخش‌هایی حول این سه محور توصیف می‌گردند:

• محور طولی (به انگلیسی: longitudinal)‏، که از نوک هواپیما به سمت دم هواپیما امتداد دارد. چرخش حول این محور را «غلت زدن» (به انگلیسی: roll)‏ می‌نامند
•  
• محور عرضی (به انگلیسی: lateral)‏، که از انتهای یک بال به انتهاب بال مقابل هواپیما امتداد دارد. چرخش حول این محور را به «گشتاور» (به انگلیسی: pitch)‏ می‌نامند.
•  
• محور عمودی (به انگلیسی: vertical)‏، که از زمین به سوی آسمان امتداد دارد (یا از شکم هواپیما به سقف آن). چرخش حول این محور را «گردش» (به انگلیسی: yaw)‏ می‌نامند.
•  

در یک هواپیما، سکان باعث چرخش هواپیما حول محور عمودی می‌شود و برای تغییرمسیر هواپیما در ارتفاع کم با سرعت بالا به کار می‌رود. شهپرها باعث چرخش هواپیما حول محور طولی می‌شوند و برای چرخش هواپیما در ارتفاع‌های بالاتر به کار می‌روند. بالابر باعث چرخش هواپیما حول محور عرضی و تغییر زاویه حمله می‌شود و خلبان با استفاده از آن (در کنار عوامل دیگر نظیر برآافزا و قدرت موتور) تغییرات ارتفاع هواپیما را کنترل می‌کند.